Pałac w Bytomiu Miechowicach
Pałac w Miechowicach - dzielnicy Bytomia, mieści się przy ulicy Dzierżonia, przy szkole nr 33, niedaleko okazałego kościoła Św. Krzyża. Właściwie to do dnia dzisiejszego zachowała się jedynie oficyna pałacowa, ostatnio przeżywająca ponowny rozkwit. Tuż obok znajdują się pozostałości pałacu, zwanego też ze względu na swój wygląd zamkiem, którego historia jest niezwykle interesująca i kryje wielki mezalians.
Miechowicki pałac dzisiaj
Jeszcze 10 lat temu wśród drzew i chaszczy, w zabytkowym parku, stały opuszczone ruiny pałacowej oficyny, obok której widać pozostałości samego pałacu. Oficyna aż prosiła się o zabezpieczenie i odnowienie, bez dachu, bez okien, mury dosłownie waliły się... No i się doprosiła, bo oto teraz oficyna jest już w całości wyremontowana i pięknie prezentuje się, stanowiąc cenną i ciekawą pamiątką przeszłości miechowickich rodów. Oficjalne dni otwarte po modernizacji obiektu miały miejsce we wrześniu 2021 roku. W odremontowanej budowli powstała placówka kultury, gdzie są organizowane wystawy, koncerty, występy teatralne i inne wydarzenia. Poza tym pałac można zwiedzać. To bardzo cieszy, że totalna ruina zyskała nowe oblicze i świeci dawnym blaskiem.
Podczas prac remontowych natrafiono na ciekawe detale architektoniczne - kamienną wieżyczkę, fragmenty gzymsów, filarów, balustrad, portali, ram okiennych czy ażurowych zwieńczeń. Bardzo cennym odkryciem była kaplica pałacowa i krypta. To archeologiczna sensacja Bytomia, dlatego też koszty inwestycji musiały być zwiększone, by można odpowiednio tę część kaplicy z kryptą stosownie wyeksponować.
A jest co oglądać, oficyna wspaniale się prezentuje biorąc pod uwagę smutne ruiny, jakie jeszcze stały tu 10 lat temu. I choć lubię ruiny, te naprawdę smuciły serce i wyglądały, jakby miały runąć w każdym momencie, spękane, obrośnięte chaszczami. Obecnie można zwiedzać wnętrze oficyny, zobaczyć makietę pałacu z klocków i zdjęcia całego pałacu, wyjść na balkon, a nawet na wieżę widokową. Dowiesz się też sporo o dawnych mieszkańcach pałacu, w tym o słynnej w tej okolicy Matce Ewie. Poza piękną oficyną, można podziwiać obrys dawnych murów pałacu z tarasu widokowego. Również teren zabytkowego parku wokół pałacu znacząco się poprawił, zniknął stary mur, pojawiły się ścieżki i dodatkowa roślinność, a także tablice informacyjne ze zdjęciami i historią majątku, który wieczorem jest ładnie oświetlony. Pałac w Miechowicach jest instytucją Miasta Bytomia i działa w strukturach organizacyjnych Bytomskiego Centrum Kultury.
A tak to wyglądało przed remontem, dla porównania obok zdjęć przed, są też zdjęcia po 🙂
Historia pałacu w Bytomiu Miechowicach
Sam pałac miechowicki był wspaniały, o czym świadczą stare zdjęcia i ryciny. Jego historia jest bardzo ciekawa, w 1812 roku Miechowice zakupił bogaty kupiec - Ignacy Domes, który już jako nastoletni chłopiec pielgrzymował tędy z Moraw na Górę Św. Anny. Jeszcze w tym samym roku wystawił tu pałac dla swej córki - Marii, która zamieszkała w nim z mężem Franciszkiem Aresinem. W 1819 roku na Śląsk przybył 16-letni Franciszek Ksawery Winckler, który podjął pracę jako górnik w kopalni w Tarnowskich Górach. Jako bardzo zdolny uczeń i pracownik, szybko stał się pełnomocnikiem Franciszka Aresina w jego kopalni węgla "Maria". Wkrótce Aresin zmarł, a w wyniku epidemii zmarła też żona i starsza córka Franza (Franciszka) Wincklera.
Tak oto historia i nieszczęśliwy zbieg zdarzeń sprawił, że znacznie starsza Maria Aresin z domu Domes postanowiła oddać rękę młodemu Franzowi, który pozostał jedynie z młodszą córką - Waleską. Był to mezalians, a nawet lokalny skandal, jednak Maria zwana Różą Śląska ze względu na swą urodę wcale na to nie zważała. W ten sposób młody Franz Winckler stał się właścicielem wielkiego majątku po Aresinie. Nie spoczął jednak na laurach i nie tylko dobrze nim zarządzał, ale też pomnożył go znacznie. W 1840 roku król pruski Fryderyk Wilhelm IV nadał Wincklerowi tytuł szlachecki, co oznaczało, że mógł on przed nazwiskiem pisać "von". By dać wyraz tej godności, około 1850 roku Franciszek Winckler rozbudował znacznie pałac w Miechowicach.
Jego majątek był ogromny, poza Miechowicami posiadał Katowice, miasteczko Mysłowice i okoliczne wioski, 14 kopalń węgla, udziały w 49 innych i 15 kopalniach galmanu, kopalnie rud żelaza, 7 hut cynku oraz wapiennik. Kolejna przebudowa pałacu w Miechowicach, w stylu modnego wówczas neogotyku, miała miejsce w 1860 roku, już za czasów, kiedy pałac był własnością córki Franza Wincklera z pierwszego małżeństwa – Waleski von Winckler i jej męża Huberta von Tiele, który rozbudował również do obecnego kształtu słynny bajkowy pałac w Mosznej. I tutaj znów rozpoczyna się bardzo ciekawa opowieść i znacząca historia dla Miechowic, bowiem Hubert i Waleska (Valeska) byli rodzicami Ewy von Tiele Winckler - słynnej jako Matka Ewa, o której słów kilka poniżej.
Podczas tej znaczącej przemiany w połowie XIX roku dobudowano dwa skrzydła pałacu, zwanego też ze względu na swój wygląd zamkiem. W zachodnim skrzydle powstała sala obrazów i kwiatowa, a przy wschodnim wznosiła się najwyższa z pałacowych wież - Jaskółcza. Miała ponad 33 metry wysokości. Pozostałe dwie wieże to Prochowa i Wodna. W tej drugiej mieścił się zbiornik wody dostarczanej pompami z podziemi kopalni "Maria".
Pałac w Miechowicach w rękach rodziny Tiele-Wincklerów pozostał do 1925 roku. Wtedy sprzedali go spółce akcyjnej Preussengrube AG, zarządzającej miejscową kopalnią węgla kamiennego. Wspaniała budowla przetrwała do 27 stycznia 1945 roku, kiedy wkraczająca do Miechowic Armia Czerwona splądrowała i spaliła pałac. Najbardziej bulwersujące jest jednak to, że wypalone mury zamku w Miechowicach w połowie XX wieku zostały wysadzone przez saperów z Ludowego Wojska Polskiego. Niemal identyczny los spotkał cudowny pałac zwany Małym Wersalem w niedalekim Świerklańcu. Ten przestał istnieć całkowicie, a do czasów obecnych z majątku Donnersmarcków zachował się stojący niedaleko Pałac Kawalera. Trudno po latach pogodzić się z tymi wydarzeniami.
Ewa von Tiele Winckler czyli Matka Ewa
Ewa von Tiele Winckler urodziła się 31 października 1866 w Miechowicach, jako ósme dziecko Waleski i Huberta Tiele-Wincklerów. Silnie związana jest z historią pałacu i samych Miechowic. Gdy Ewa miała 13 lat, zmarła jej głęboko wierząca matka, dodatkowo dziewczynka była wyczulona na ludzką biedę. Mając 16 lat przyjęła protestantyzm. Dzięki bogatemu ojcu, uczyła się pielęgniarstwa i przygotowywała się do służby charytatywnej w Bielefeld. Z czasem stworzyła w Miechowicach największe w tej części Europy dzieło miłosierdzia!
Początkowo w samym pałacu stworzyła tzw. Schronisko Ewy, gdzie przyjmowała chorych i biednych. Z pomocą ojca, który na Boże Narodzenie podarował jej w prezencie pierwszy oddzielny budynek, w 1890 roku założyła dom opieki „Ostoja Pokoju” w Miechowicach, gdzie schronienie znalazły potrzebujące kobiety i dzieci. Z czasem, z podarowanego jej przez ojca domu, rozrósł się ogromny ośrodek, który liczył 28 budynków, m.in. szpital i neogotycki kościół. Zakład Opiekuńczy Ostoja Pokoju pomagał chorym, bezdomnym, potrzebującym i pokrzywdzonym przez los. Od 1908 roku diakonat miechowicki prowadził dalszą działalność w Norwegii, Polsce, Chinach, Egipcie, Gwatemali, Indiach, Syrii czy na Wyspach Salomona. Od 1910 roku Matka Ewa tworzyła też domy dla bezdomnych dzieci.
Ewa von Tiele Winckler zmarła w 1930 roku w Miechowicach, w swoim małym drewnianym domku, stojącym za kościołem ewangelickim, nazwanym później Domkiem Matki Ewy. Przeżyła w nim ponad 20 lat. Stoi on tutaj do dziś i stanowi muzeum wraz z wyposażeniem, które pokazuje, jak skromnie żyła Matka Ewa - bogaczka z ogromnego pałacu. Niesamowity jest fakt, jak łatwo zrezygnowała z luksusu i podzieliła się majątkiem z potrzebującymi. Zakłady Diakonackie istniały w Miechowicach do 1951 roku, kiedy to władze państwowe odebrały część obiektów i ograniczyły działalność "Ostoi Pokoju". W budynkach tych zorganizowano Państwowy Dom Dziecka im. Józefa Lompy również już nieistniejący, ale miejscowa parafia ewangelicko-augsburska kontynuuje ideę Ostoi Pokoju i pomaga potrzebującym.
Szlak Matki Ewy
Do dzisiaj zachował się kościół ewangelicki, budynek "Cisza Syjonu", dom "Elim", "Domek Matki Ewy", cmentarzyk i stary dom "Ostoja Pokoju", w którym do 1995 roku mieścił się dom opieki dla starszych kobiet. Jego rolę przejął Ewangelicki Dom Opieki "Ostoja Pokoju" zbudowany na miejscu wyburzonego domu dziecka. 25 września 2011 roku otwarto w Bytomiu Miechowicach Szlak Matki Ewy upamiętniający jej życie i dokonania, znalazły się na nim zachowane obiekty, opisane tablicami informacyjnymi. Kilka z nich jest udostępnionych do zwiedzania, wszystkie są odremontowane i zadbane. Całość robi spore wrażenie i daje wyobrażenie o wielkim dziele, jakie stworzyła tu Matka Ewa.
Informacje praktyczne
Obiekt dostępny w wyznaczonych godzinach
Obiekt dostępny dla wózków
Aktualne informacje znajdziesz na stronie Facebooka
Pałac Wincklerów
ul. Dzierżonia 41, Bytom Miechowice
Bytomskie Centrum Kultury Becek
tel. 32/ 389-31-09 wewn. 100
Noclegi w Bytomiu
Tutaj znajdziesz duży wybór noclegów. Zamawiając nocleg na Booking.com za naszym pośrednictwem wspierasz rozwój naszego bloga, za co z góry dziękujemy! To pomoże nam w dotarciu do wielu ciekawych miejsc, które później chętnie Wam pokazujemy i dzielimy się z Wami naszymi doświadczeniami i informacjami.
Co zobaczyć w okolicy?
Jeśli szukasz więcej pomysłów na ciekawe miejsca do odwiedzenia, mamy dla Ciebie kilka propozycji w okolicy. W promieniu 30 kilometrów znajduje się kilka atrakcji, które warto dodać do swojego planu podróży.
- Kopalnia Srebra w Tarnowskich Górach, odległość: 7.5 km
- Sztolnia Królowa Luiza w Zabrzu, odległość: 7.7 km
- Sztolnia Czarnego Pstrąga w Tarnowskich Górach, odległość: 8.3 km
- Park Przygód i Atrakcji w Wilkowicach, odległość: 10.9 km
- Park w Świerklańcu, odległość: 10.9 km
- Pałac w Siemianowicach Śląskich, odległość: 13.5 km
- Funzeum w Gliwicach, odległość: 14 km
- Nikiszowiec w Katowicach, odległość: 20.7 km
- Jezioro Pogoria, odległość: 24.5 km
- Pałac w Pławniowicach, odległość: 26.8 km
Mapa z zaznaczonymi atrakcjami
Sprawdź pogodę
Poniżej pokazujemy Ci prognozę pogody. Sprawdź ją przed wyjazdem!
